- utrum
- ū̆trum, adv. [uter].I.Introducing an alternative question (direct or indirect), with an beginning the second clause (v. an); in Engl. represented in direct questions simply by the tone of voice, and in indirect questions by whether.A.In a direct interrogation.1.With ne,(α).Attached to the emphatic word of the first clause:(β).
utrum tu masne an femina es?
Plaut. Rud. 1, 2, 16: Ba. Simulato me amare. Pi. Utrum ego istoc jocon' assimulem, an serio, id. Bacch. 1, 1, 42:utrum studione id sibi habet an laudi putat Fore?
Ter. Ad. 3, 3, 28:utrum igitur tandem perspicuisne dubia aperiuntur an dubiis perspicua tolluntur?
Cic. Fin. 4, 24, 67:utrum censes illum tuamne de se orationem libentius auditurum fuisse an meam?
id. ib. 2, 19, 60.—With ne attached to utrum, utrumne... an ( poet. and post-Aug.): utrumne jussi persequemur otium... An hunc laborem, etc. Hor. Epod. 1, 7:(γ).utrumne salvum eum nolet orator, an? etc.,
Quint. 12, 1, 40:utrumne igitur ego sum, Domiti, exemplo gravis an tu, qui, etc.,
Plin. 17, 1, 1, § 4.—With ne repeated in place of an (very rare): sed utrum terraene motus, sonitusne inferum Pervasit auris? Att. ap. Prisc. 6, p. 680 P. (Trag. Rel. v. 479 Rib.).—2.Without ne, utrum... an (class.):B.utrum pro ancillā me habes, an pro filiā?
Plaut. Pers. 3, 1, 13:utrum hac me feriam, an ab laevā, latus?
id. Cist. 3, 13:sed utrum nunc tu coelibem ted esse mavis liberum, an maritum servom, etc.,
id. Cas. 2, 4, 11:utrum pro dimidiā parte, an pro totā societate? Utrum pro me an pro me et pro te?
Cic. Rosc. Com. 11, 32:utrum ea vestra an nostra culpa est?
id. Ac. 2, 29, 95; id. Tusc. 1, 25, 61.—In an indirect interrogation.1.With ne attached,(α).To the emphatic word of the first clause: sed utrum strictimne attonsurum dicam esse an per pectinem Nescio, Plaut. Capt. 2, 1, 18:(β).videndum'st primum utrum eae velintne an non velint,
id. Most. 3, 1, 151:cum animo depugnat suo, Utrum itane esse ma. velit... an ita potius,
id. Trin. 2, 2, 26; id. Ps. 2, 4, 19; id. Bacch. 3, 4, 1: de istac rogas Virgine? Py. Ita, utrum praedicemne an taceam? Ter. Eun. 4, 4, 53:ea res nunc in discrimine versatur, utrum possitne se parsimonia defendere, an, etc.,
Cic. Quint. 30, 92:videamus, utrum ea fortuitane sint an eo statu, quo, etc.,
id. N. D. 2, 34, 87; id. Phil. 2, 12, 30; cf.:est... illa distinctio, utrum... an... et utrum illudne... an, etc.,
id. Tusc. 4, 27, 59.—With ne attached to utrum; utrumne... an ( poet. and post-Aug.):(γ).nec quidquam differre utrumne in pulvere... ludas opus, an meretricis amore Sollicitus plores,
Hor. S. 2, 3, 251:utrumne Divitiis homines an sint virtute beati,
id. ib. 2, 6, 73:in eo plures dissenserunt, utrumne hae partes essent rhetorices, an ejusdem opera, an elementa,
Quint. 3, 3, 13:Dareus dubitaverat utrumne circa Mesopotamiam subsisteret, an interiora regna sui peteret,
Curt. 4, 9, 1; Col. 11, 1, 50; Suet. Caes. 80; Tac. Or. 37.—With ne attached to an; utrum... anne:2.me jussit percontarier utrum aurum reddat anne eat secum simul,
Plaut. Bacch. 4, 1, 4:est quaerendumque utrum una species sit earum anne plures,
Cic. Or. 61, 206:id autem utrum illi sentiant anne simulent, tu intelleges,
id. Att. 12, 51, 2; cf. uter, I. B. 4, fin. —Without ne:3.quid tu, malum, curas, Utrum crudum an coctum edim,
Plaut. Aul. 3, 2, 16:facite indicium, utrum hac an illac iter institerit,
id. Cist. 4, 2, 11:utrum stultitiā facere ego hunc an malitiā Dicam, incertus sum,
Ter. Phorm. 4, 3, 54:id utrum Romano more locutus sit, an, quomodo Stoici dicunt, postea videro,
Cic. Fam. 7, 16, 3:permultum interest, utrum perturbatione aliquā animi, an consulto fiat injuria,
id. Off. 1, 8, 27:quid interest utrum hoc feceris, an, etc.,
id. Verr. 2, 3, 75, § 174; id. Rosc. Com. 3, 9:multum interest, utrum laus imminuatur, an salus deseratur,
id. Fam. 1, 7, 8: quomodo transierit, utrum rate an piscatorio navigio, nemo sciebat, Cael. ap. Quint. 6, 3, 41; Varr. R. R. 1, 2, 8; Cat. 17, 21.—With necne (rarely ne ) in place of the second clause with an; utrum... necne, whether... or not:II.jam dudum ego erro, qui quaeram, utrum emeris necne,
Cic. Verr. 2, 4, 16, § 35:di utrum sint necne sint quaeritur,
id. N. D. 3, 7, 17:utrum proelium committi ex usu esset necne,
Caes. B. G. 1, 50: deliberent, utrum traiciant legiones necne... et Brutum arcessant necne, et mihi stipendium dent an decernant, Brut. ap. Cic. Fam. 11, 26; Liv. 39, 48, 2.—So, utrum... ne:cum interrogaretur, utrum pluris patrem matremne faceret? matrem inquit,
Nep. Iphic. 3, 4.—Introducing a disjunctive question with more than two members, with an beginning each clause after the first.A.A direct question:B.utrum hoc tu parum commeministi, an ego non satis intellexi, an mutasti sententiam?
Cic. Att. 9, 2:utrum hoc signum cupiditatis tuae an tropaeum necessitudinis an amoris indicium esse voluisti?
id. Verr. 2, 2, 47, § 115; 2, 3, 36, § 83:utrum hostem an vos an fortunam utriusque populi ignoratis?
Liv. 21, 10, 6; 6, 7, 3:utrum major... an majores... an aetas... an cum Karthaginiensi, etc.,
id. 28, 43, 12.—An indirect question:III.in quo (convivio) nemo potest dicere utrum ille plus biberit an vomuerit an effuderit,
Cic. Pis. 10, 22:utrum admonitus an temptatus an sine duce ullo... nescio,
id. Verr. 2, 1, 41, § 105.—Introducing a single question without an expressed alternative (cf. the similar use of an).a.In a direct interrogation:b.utrum enim in clarissimis est civibus is, quem judicatum hic duxit Hermippus?
Cic. Fl. 19, 45:utrum igitur hactenus satis est?
id. Top. 4, 25:utrum majores vestri omnium magnarum rerum et principia exorti ab diis sunt et finem eum statuerunt?
Liv. 45, 39, 10.—In an indirect interrogation:neque utrum ex hoc saltu damni salvum scio eliciam foras,
Plaut. Men. 5, 6, 30:an hoc dicere audebis, utrum de te aratores, utrum denique Siculi universi bene existiment, ad rem id non pertinere?
Cic. Verr. 2, 2, 69, § 167: [p. 1949] Nep. Eum. 6, 1.—With the interrog. particle nam:cum percontatus esset, utrumnam Patris universa classis in portu stare posset,
Liv. 37, 17, 10 dub. Weissenb. ad loc. (Hertz and Madv. possetne).
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.